Siz hiç yaşamın geçiciliğini ve anda kalmanın önemini bir çiçeği seyrederek fark etmiş miydiniz? Onun yapraklarındaki detaylarını, havada özgürce savruluşunu, yere düşüşündeki anlamını… Görünen o ki Japonlar bunu uzun zaman önce fark edip önemsemiş ve bir geleneğe bile dönüştürmüş. Hadi gelin, birlikte hanami geleneğinin incelikleriyle buluşalım.
Hanami Festivali ve Ardındaki Anlam
Hanami, Japonya’da bahar aylarında gerçekleştirilen ve genellikle kiraz çiçeği olarak bilinen sakura izlemeyi kutlamayı amaçlayan bir gelenektir. “Hana” çiçek, “mi” ise izlemek veya gözlemek anlamına gelmektedir. Genellikle mart ve nisan aylarında gerçekleşen hanami, Japon kültüründe önemli bir yer tutar. Peki hanami ve sakura Japon kültüründe ne ifade eder?
Hanami, doğa sevgisine olan derin saygıyı ifade eder. Mart sonu itibarıyla dalları saran sakura çiçeklerini seyretmenin Japon kültüründe kıymetli bir yeri vardır ve bu seyir hali olarak bilinen hanami geleneksel bir festival olarak kutlanmaktadır. Özel partiler ya da evlilik gibi özel günler için belirlenen tarihler ise festivalin başladığı günlere denk getirilir. Halk; parklara, bahçelere ve nehir kıyılarına gelerek çiçeklenen kiraz ağaçlarının altında baharın güzelliklerini kutlarken piknik yapıp keyifli vakit geçirme şansı yakalar. Böylece hanami aracılığıyla sevdikleriyle bir araya gelen kişiler sosyal etkileşimde bulunup stres atma fırsatı da yakalamış olurlar.
Peki hanami sadece gündüzleri mi kutlanır? Hayır, geceleri de bu festival devam eder. Yılın sadece belirli bir zamanında açan çiçekleri görmek ve kutlamak için gece yapılan gezilere Yozakura adı verilmiştir. Gece sakurası anlamına gelen Yozakura’da çiçeklerin güzelliğini ortaya çıkarmak için özel sokak aydınlatmaları kullanılır ve kağıt fenerler yakılır.
Hanaminin Olmazsa Olmazı: Sakuralar
Hanaminin simgesi, Japonya’da “sakura” olarak adlandırılan ve Türkçe’ye kiraz çiçeği olarak çevrilen kiraz ağaçlarıdır. Kiraz çiçekleri, Japon kültüründe kısa ömür ile yaşamın geçiciliğini simgelemesi nedeniyle insanların anın tadını çıkarmalarını ve güzellikleri fark etmelerini hatırlatan bir felsefeye sahiptir. Açarken aceleci davranmayan bu zarif çiçekler dökülmek için son derece acele ederken henüz solmadan dökülen yapraklarına böyle büyük anlamlar yüklenmiştir. O kadar ki sakuralar, şahane görüntüleri altında hayatın bir anda sonlanabileceği kabulünü hatırlatması amacıyla II. Dünya Savaşı’nda kamikaze adı verilen intihar pilotlarının uçaklarına çizdikleri figürler bile olmuşlardır.
Sakura ağaçları Japon kültüründe hem mükemmel güzelliği hem de hızlı ve acısız ölümü temsil etmektedir. Japon kültüründe önemli yeri bulunan samuraylar için de sakuraların kıymeti oldukça büyük. Efsaneye göre samuraylar tehlikeli görevlerine gitmeden önce sakura resmi çizip yanlarına alıyorlarmış. Böylece zorlandıkları her an hem hayatın güzelliğini hatırlayıp geri dönmek için kendilerinde güç buluyorlar hem de ölümün ne kadar zamansız olduğunu kendilerine hatırlatıyorlarmış. Yaşamın iki gerçeği olan hayatı ve ölümü sembolize etmesi nedeniyle Japonların kutsal saydığı sakuraların bakımıyla ilgilenen ve özel eğitim almış bakım uzmanlarına sakuramori adı veriliyor.
Sakuranın Evi
Her bahar sakuralar ilk olarak Japonya’nın güneyindeki tropikal iklime sahip Okinawa Adası’nda açıyor. (Okinawa Adası size tanıdık geldi mi? Detayları hatırlamak isterseniz sizi “Ikigai: Sabahları Bizi Yataktan Kaldıran Sebep” adlı yazımızın linki ile baş başa bırakalım.) Okinawa Adası’ndan sonra ise müthiş görünümlü sakuralar ülkenin güneyinden başlayarak zamanla kuzeye doğru açıyor. Japonya’da çok sayıda ünlü kiraz çiçeği ağacı bulunuyor. Ancak “Japonya’nın 3 Büyük Kiraz Ağacı” olarak bilinen en tanınmış üç kiraz çiçeği izleme noktası Fukushima vilayetindeki Miharu Takizakura, Yamanashi vilayetindeki Jindaizakura ve Gifu vilayetindeki Neodani Usuzumizakura‘dır (İnce, Oggusto, 2024).
Özetle, hayatı daha anlamlı yaşamak için çeşitli gelenekler ve bakış açıları geliştiren Japonların, çiçek seyretme geleneği olarak bilinen hanami geleneğinin ardında da farklı anlamlar yatıyor. Yaşamın geçiciliği ve anda kalmanın önemine bir çiçek seyir festivali ile anlam yüklenmesi sizce de çok ince bir yaklaşım değil mi? O halde bir daha sakuraya veya bizim ülkemizde bilinen adıyla bir kiraz çiçeği ağacına denk gelirseniz o anın tadını çıkarıp sakuraları izlerken hanami geleneğini hatırlayıp anmanız dileğiyle…
Kaynakça ve İleri Okuma
Le, L. (n.d.). Hanami festivals: How Japan welcomes the spring – sakuraco. Sakuraco | Japanese Snacks & Candy Subscription Box. https://sakura.co/blog/hanami-festivals
Sakura ve çiçek Seyretme Geleneği Hanami. Halkbank Kültür ve Yaşam. (2021, June 10). https://kulturveyasam.com/sakura-ve-cicek-seyretme-gelenegi-hanami/
İnce, K. H. (2024, March 20). Japonya’nın Kiraz çiçeği Sakura Festivali. OGGUSTO. https://www.oggusto.com/lifestyle/japonya-kiraz-cicegi-sakura-festivali
Bize Destek Olmak İster Misiniz?
- Dilerseniz Patreon hesabımız üzerinden bize aylık veya tek seferlik bağış yaparak destekte bulunabilirsiniz.
- Daha detaylı bilgi almak için “Bize Destek Olabilirsiniz!” sayfamızı inceleyebilirsiniz!
