Taze Biçilmiş Çim Kokusunun Bu Kadar Güzel Olmasının Sebebi Nedir?

Taze Biçilmiş Çim Kokusunun Bu Kadar Güzel Olmasının Sebebi Nedir?

Eğer siz de taze biçilmiş çim kokusunu sevenlerdenseniz, kesinlikle yalnız değilsiniz. Dailymail’in Birleşik Krallık’taki 2000 kişiyle yaptığı araştırmanın sonucu taze biçilmiş çim kokusunun en çok sevilen üçüncü koku olduğunu gösteriyor.

Peki nedir bu kokuyu bu kadar özel yapan?

Ölüm Çığlığını Duymak

Bu koku aslında çime zarar verdiğimizde, çimin kendini korumak için salgıladığı bir kimyasalın kokusudur. Bu kimyasal bir yardım ve hatta ölüm çığlığıdır çim için. Yaşanan travmanın etkisini azaltmaya çalışır bu kokuyla.

Bitkiler de kendi aralarında iletişim kuran canlılardır. Gün boyu sabit kalmaları,  onların stresli olamayacakları anlamına gelmez. Her canlı korku anında hayatta kalmak için çeşitli kimyasallar salgılar. Fakat bu kimyasalların algılanışı canlıdan canlıya değişir. Biz yeni kesilmiş bir çimin kokusunu içimize çekip “Oh, mis gibi kokuyor!” diye düşünürken çevredeki bitkiler kaybettikleri arkadaşları için ağıt yakarlar.

Evet, biraz keyifsiz bir düşünce fakat gerçekler maalesef bu şekilde.

Yeşil Yaprak Uçucuları

Bir bitki zarar gördüğünde karbon bazlı kimyasallar havaya karışır.  Salgılanan bu kimyasallar “yeşil yaprak uçucuları” olarak adlandırılır. Yalnızca çim biçme makinalarına karşı değil böceklere veya enfeksiyonlara karşı da genellikle bu uyarıcı kimyasalı salgılarlar. Aslında bu güzel kokulu kimyasal az miktarda da olsa sürekli salgılanır. Fakat, stres altında çok daha fazla salgılanır ve biz kolayca algılarız.

Ne yazık ki bu kimyasalların kokusu yalnızca bize tatlı gelmez. Bitkibilimci Baldwin ve Allmann’ın yaptıkları araştırmalara göre, yırtıcı Geocoris böcekleri de bu kokuyu anlama konusunda çok başarılı. Yani, böcekler, bizim çim kokusu olarak algıladığımız “yeşil yaprak uçucuları”nı, yakınlardaki tatlı bir atıştırmalığın sinyali olarak algılayabiliyor.

Çime Özel Bir Koku Değil!

Biz insanlar çim kokusunu sevsek bile çim yemeyiz. Ancak bu kokuya sebep olan “yeşil yaprak uçucuları” yalnızca çimlerde değil birçok taze yeşil sebzede belli miktarda bulunmakta. Bu kimyasalın bize çekici gelmesinin arkasında evrimsel sebepler yatmakta. Olgunlaşan bitkilerin bu kimyasalları salgılayabileceğini söyleyen Bitkibilimci Baldwin, bu durumun evrimsel tarihimiz boyunca bitkinin olgunlaştığını anlayabilmemiz için işe yaradığını belirtiyor.

Baldwin bu kokunun çime özel olmadığını da söylüyor. Neredeyse bütün bitkilerde yer alan “yeşil yaprak uçucuları” da aynı kokuya sebep oluyor. Fakat, çim biçme sırasında bir anda çok sayıda bitkiye zarar verildiği için ortaya çıkan koku miktarı önemli ölçüde artıyor. Baldwin aynı kokunun çay hasadı sırasında da algılanabileceğini belirtiyor.

Uyarı Mekanizması

Ağaçlar Konuşur Mu? yazısında da bahsettiğimiz gibi aslında bitkiler bu kimyasalı komşu bitkileri uyarmak için salgılıyor. Bu mesajı alan komşu tür çeşitli önlemler alarak olası saldırıyı minimum hasarla atlatmaya çalışıyor. Örneğin, mesajı aldıktan sonra, yapraklardaki şekeri ve diğer işe yarar kaynakları kök gibi ulaşılması daha zor bölgelere iletiyor. Tehlike geçtikten sonra tekrar eski haline dönüyor.

Mikrop Öldürücü Etki

Ayrıca bu kimyasal etrafındakileri uyarmakla kalmıyor, aynı zamanda zarar gören bitkinin iyileşmesini de kolaylaştırıyor. Yapılan araştırmalar “yeşil yaprak uçucuları”nın mikrop öldürücü bir etkisi olduğunu da göstermiştir.

Baldwin, Bunkering adı verilen bu uyarı mekanizmasının birkaç dakika içerisinde devreye girdiğini belirtiyor. Yani siz çim biçmeye başladıktan sonra bahçenizin uzak köşesinde, sizin geldiğinizi bilen daha dirençli çimlerin beklediğini söyleyebiliriz.

Kaynakça ve İleri Okuma

Green leaf volatiles. (2021, January 02). Retrieved February 27, 2021, from https://en.wikipedia.org/wiki/Green_leaf_volatiles

Grunbaum, M. (2019, May 05). Why does freshly cut grass smell so nice? Retrieved February 27, 2021, from https://www.livescience.com/65400-why-freshly-cut-grass-smells-good.html#:~:text=Chemically%20speaking%2C%20that%20classic%20lawn,forces%20%E2%80%94%20like%20a%20lawn%20mower.

Reporter, M. (2015, May 25). Our top 50 favourite smells revealed (and the 20 worst). Retrieved February 27, 2021, from https://www.dailymail.co.uk/news/article-3096334/Our-50-favourite-smells-revealed-20-worst.html

Scala, A., Allmann, S., Mirabella, R., Haring, M. A., & Schuurink, R. C. (2013). Green leaf volatiles: a plant’s multifunctional weapon against herbivores and pathogens. International journal of molecular sciences, 14(9), 17781–17811. https://doi.org/10.3390/ijms140917781

Kullanılan görsellerin kaynaklarına, görsellerin üzerine tıklayarak ulaşabilirsiniz.

Bize Destek Olmak İster Misiniz?

• Dilerseniz Patreon hesabımız üzerinden bize aylık veya tek seferlik bağış yaparak destekte bulunabilirsiniz.

Bağış Yapmak İstiyorum!

• Daha detaylı bilgi almak için “Bize Destek Olabilirsiniz!” sayfamızı inceleyebilirsiniz!