FizikKültür/Sanat

Kendini Fişekle Aya Uçuran İnsan: Wan Hu

Kendini Fişekle Aya Uçuran İnsan: Wan Hu

Uçmak. İnsanlık tarihi boyunca en çok istenen yeteneklerden biri olmuştur. Özgürlükle doğrudan birleştirilmiştir bu yetenek. Ve elbette ki, bu güce erişme uğruna birçok kişi hayatını kaybetmiştir. Efsanevi Wan Hu da işte bu uçma gücünü elde etmeye çalışan ilk kişiydi. Evet, Wan Hu bu denemesi sayesinde 20. Yüzyıl kaynaklarında dünyadaki ilk astronot olarak yer alıyordu.

Nasıl Uçmaya Çalıştı?

Wan Hu, 16. Yüzyılda Çin’de yaşayan bir hayalperestti. Bir gün bambudan yaptığı sandalyesinin altına tam 47 tane fişek yerleştirdi. Bu fişekleri aynı anda yakması için 47 kişiyi de görevlendirmişti. Ve o an gelmişti. Sandalyenin gidiş yönünü Ay’a doğrulttu ve fişeklerin yakılması için emri verdi. Bir anda olağanüstü bir patlama olmuştu. Yükselen dumanlar yüzünden göz gözü görmüyordu. Dumanlar dağıldığında ortada ne Wan vardı ne de sandalyesi. O günden sonra kimse onu görmemişti.

Wan Hu
Wan Hu Çizimi
Görsel Kaynağı: NASA

Gerçekten Ay’a Gitmeyi Başarmış Olabilir Mi?

Elbette, bunlar yalnızca efsaneden ibaret. Ancak, o dönemde, Wan Hu’nun yanıp kül olduğunu düşünmek yerine uçarak Ay’a ulaştığına inanan insan sayısı hiç de az değildi. Bu yüzden 20. Yüzyıl kaynaklarında tarihteki roketle uzaya çıkmayı başaran ilk astronotun Wan Hu olduğu yazmaktaydı.

MythBusters

Böyle hikayelerin gerçek olup olmadığını test eden, muhtemelen herkesin bildiği bir yapım vardır: Mythbusters ya da diğer adıyla Efsane Avcıları. Bu yapımın 2004 yılındaki bir bölümünde Wan Hu’nun efsanesinde anlatılan sistemin gerçekliği denenmiştir. Bu deneme sonucunda sandalye patlamış ve cansız mankende ciddi yanıklara sebep olabilecek hasarlar gözlemlenmiştir. Ardından eski tip fişekler yerine modern roketler kullanılarak aynı deney bir kere daha test edilmiştir. Fakat sonuç aynıdır. Bu sefer de gerçekten çok fazla komplikasyon geliştiği için test başarısız olmuştur. Mythbusters’ın ulaştığı sonuç şudur: Fişekler, bir sandalyeyi uçuracak kadar yeterli itme gücüne kesinlikle sahip değildir. Bu efsane sahtedir!

Ay’daki Wan – Hoo Krateri

Ancak Mythbusters ekibi bir şeyin doğru olduğu sonucuna ulaştı. Wan Hu’nun çevresindekiler uçma denemesi yapıldıktan hemen sonra Wan Hu’nun yok olduğunu söylemişlerdi. Haklılardı. Ekibin yaptığı deneme sonucunda cansız manken ve sandalye de yok olmuştu. Dumanlar gittikten sonra, biraz uzak bir yerde yalnızca onların kalıntıları bulunmuştu.

Wan Hoo Krateri
Ay’daki Wan-Hoo Krateri
Görsel Kaynağı: Wikipedia

Wan Hu’nun efsanesi dilden dile dolanarak git gide ünlenmiştir. Hatta, bu efsaneye istinaden, Ay’ın uzak kısmında yer alan bir kratere “Wan-Hoo Krateri” adı verilmiştir.

Hiç Bizim Coğrafyamızda Roketle Uçma Denemeleri Yapıldı Mı?

Evet, Wan Hu’nun sistemine benzeri bir sistem yaparak roketle uçtuğuna inanılan bir isim de Lagâri Hasan Çelebi. Evliya Çelebi’nin anlattığı hikâyeye göre bu deneme Sultan 4. Murad’ın kızının doğum günü şerefine gerçekleştirilmiştir. Topkapı Sarayı’nın aşağısındaki Sarayburnu’ndan atlayan Hasan Çelebi’nin bu atlayışı başarıyla gerçekleştirip suya iniş yaptığı söylenmektedir.

Ne var ki, Mythbusters ekibi bu mitin de gerçekliğini sorgulamıştır. 11 Kasım 2009 tarihli bölümünde aynı sistemi kurduklarında yine bu uçuşun 17. Yüzyıl teknolojisiyle mümkün olmasının inanılmaz derecede zor olacağını söylemiş ve bu efsanenin de sahte olduğunu kanıtlamışlardır.

Bonus: Uçan Adam Sabri

Maalesef, bu efsanelerin gerçek olma ihtimali çok düşüktür. Ancak, biz insanlar mitlere ve efsanelere çabucak bağlanırız. Onların gerçek olduğuna inanmak için mantık sınırlarımızı zorlarız. Teknolojinin gelişmesiyle beraber artık uçan insanları kameraya alma gibi bir imkânımız da oldu. Hadi hep beraber, kayıt altına alınmış ve uçtuğu kanıtlanmış bir isim olan “Uçan Adam Sabri” videosunu izleyelim 🙂

Kaynakça ve İleri Okuma

Jack, A. (2015). They laughed at Galileo. Little, Brown Book Group.

Wikimedia Foundation. (2021, August 1). Wan Hu. Wikipedia. Retrieved October 22, 2021, from https://en.wikipedia.org/wiki/Wan_Hu.

Wikimedia Foundation. (2021, June 24). Wan-Hoo (crater). Wikipedia. Retrieved October 22, 2021, from https://en.wikipedia.org/wiki/Wan-Hoo_(crater).

Kaynak gösterilmeyen görseller, Canva Pro aracılığıyla telif hakkı ödenerek kullanılmaktadır.

Reklam

Bize Destek Olmak İster Misiniz?

  • Dilerseniz Patreon hesabımız üzerinden bize aylık veya tek seferlik bağış yaparak destekte bulunabilirsiniz.

Bağış Yapmak İstiyorum!

Mete Esencan

Herkese merhaba! Ben Mete Esencan. ODTÜ Kimya Bölümü yüksek lisans öğrencisiyim. Temel bilim eğitimi sırasında edindiğim araştırma bilgisini ve üç yıl boyunca yönetiminde bulunduğum ODTÜ Kimya Topluluğu’nda kazandığım yöneticilik tecrübesini birleştirerek bir platform kurmayı planlamaktaydım. Bu amaçla 2021 yılının Şubat ayında ilk adımı atıp bilim, sanat ve felsefe üzerine sohbet edercesine yazılar yazabileceğimiz bir platform olan Doğa Filozofu’nu kurdum. Herkese keyifli okumalar dilerim!

İlgili Makaleler

Başa dön tuşu