Mısır dediğimiz zaman birçoğumuzun aklına doğrudan piramitler ve mumyalanmış firavunlar gelir. Öyle ki, bu firavunlar öldükten binlerce yıl sonra bile hala anılır ve birçoğunun bedeni çürümeyerek zamana meydan okur. Başlıkta değindiğimiz ilginç konuya gelmeden önce 1974 yılına bakalım. O yıl insanlık tarihi için büyük bir adımın atıldığı bir yıldı. Evet, bir grup insan Ay’a ayak basmanın etkisi hakkında konuşurken, başka bir grup ise 3000 yaşındaki firavun dedenin pasaport işlemleri için nüfus ve vatandaşlık işleri genel müdürlüğünün yolunu tutmuştu. Hadi bu pasaport işlemlerinin detaylarını öğrenelim!
Büyük Firavun: II. Ramses
Firavun bir dönem mısır hükümdarlarına verilen isimdi. “Büyük Ev” veya “Saray” anlamına gelen bu sözcük Mısır topraklarındaki en güçlü isim olduğunu belirtiyordu. Öyle ki, firavunlar aynı zamanda tanrı Horus’un yeryüzündeki simgesi ve beşinci hanedandan sonra da güneş tanrısı Ra’nın oğlu olarak da kabul ediliyordu. Yani firavunlar bir bakıma da Tanrılar ile insanlar arasındaki köprü görevini görmekteydi. Firavunlar bu insanüstü yetkileri sayesinde Mısır’daki tüm topraklara sahip kabul edilirdi. Ayrıca istedikleri zaman yasalar çıkarabilir vergiler toplayabilir ve Mısır’ı ordunun başkomutanı olarak işgalcilerden korurlardı.
En Uzun Süre Tahtta Kalan Hükümdarlardan Biri
II. Ramses de Mısır’daki en ünlü ve başarılı firavunlardan birisiydi. Birçok araştırmacıya göre insanlık tarihi boyunca en uzun süren hükümdarlık yapmış kişilerdendi ayrıca. M.Ö. 1279 yılında tahta çıkan II.Ramses, M.Ö. 1213 yılına kadar ülkesinin başında olup yaklaşık 67 yıl boyunca topraklarını genişletmeye devam etmişti. Hatta birçok ülke ile savaşıp kazandığı için “Yabancı ülkeleri kıskıvrak bağlayan Mısır’ın koruyucusu” adıyla da anılmaktadır.
İnsanlık Tarihinin İlk yazılı Antlaşması: Kadeş
Tarih kitaplarında mutlaka görmüşsünüzdür. M.Ö. 1275 yılında Mısır İmparatorluğu ile Hitit İmparatorluğu arasındaki savaşın sonucu bir çıkmaza girmişti. Ve tarihte ilk defa bu sorunu çözmek için yazılı bir antlaşma yapıldı. M.Ö. 1286 yılındaki uluslararası ilk antlaşma tam da II.Ramses’in imparatorluğu sırasında imzalanmıştı. Antlaşmanın kil tableti halindeki asıl metni günümüzde Türkiye’de bulunmaktadır. İstanbul Arkeoloji Müzesinde bulunan antlaşmanın orijinal halinin fotoğrafını aşağıda bulabilirsiniz.
Kadeş antlaşmasının içerisinde şu cümle yer almaktadır:
“Mısır ülkesi kralı, büyük kral, kahraman Mısır ülkesi kralı, büyük kral, kahraman Re-masesa-mai Amana’nın (II. Ramses), Hatti ülkesinin büyük kralı Hattuşili ile dostluklarının, kardeşliklerinin ve büyük krallıklarının devamı için yaptıkları antlaşmadır.”
Antlaşmada ek olarak iki önemli karar daha vardır:
- İki ülkeden birine iç veya dış yapılacak her türlü saldırıda ülkeler birbirlerine yardım göndereceklerdir.
- Mısır’dan Hatti ülkesine veya Hatti ülkesinden Mısır’a kaçan-sığınan kişiler kendi ülkelerine iade edilecek ancak bu kişiler şiddetle cezalandırılmayacaktır.
Mezarında Bile Rahat Bulamayan Bir Lider
90 yaşında ölen II. Ramses’in bedeni 3000 yılı aşkın süre Mısır’da beklemişti. Ramses’in mezarı uzunca bir süre diğer firavunlar gibi Krallar Vadisi’nde tutuldu. Fakat, bir süre sonra eski Mısır rahipleri yağmacıların mezara saldırma ihtimalini düşünerek önlem almak istedi ve mezarın yerini değiştirdiler. Mezarın yeri çok uzun bir süre boyunca bulunamadı. 1881 yılında Deir El Bahri Tapınağında olduğu ortaya çıktı. Araştırmacılar Ramses’i burada da rahat bırakmak istemediler.
Bir süre sonra mezarı kontrol eden araştırmacılar firavunun durumunun iyi olmadığını anladılar. “Ölmüş biri zaten ne kadar iyi olabilir ki?” diye düşünüyor olabilirsiniz. Haklısınız ama kastettiğimiz şey ölü olması değil. Bedeni mantarların tehdidi altında olduğundan çürümeye yüz tutmuştu ve acil müdahale gerekiyordu. Uzmanlar Mısır’daki Ramses’i alıp restore etme maksatıyla Fransa’ya taşımak istedi. Orada özenle restore edilme işlemlerini tamamlayıp geri Mısır’a getireceklerdi.
Fakat, ortada bir sorun vardı. Ramses’in pasaportu yoktu ve dolayısıyla ülke giriş çıkışlarında sorun yaşıyordu. Fransa’da ölü bedenlerin seyahati için pasaport zorunluluğu yoktu ama Mısır hükümeti yasaları gereği Ramses’in pasaporta sahip olması gerektiğini söyledi. Birçok kaynak, Mısır’ın bu kararının firavunun ülkeye dönüşünü garantilemek amacıyla bir taktik olduğunu söylemekteydi.
Pasaportunu alan II. Ramses, yolculuğa çıktı. 1974 yılında Fransız askeri uçağıyla Paris’e getirilen firavun gerçekten de Fransa’nın Cumhuriyet Muhafızları olan “Garde Republicaine” katıldığı bir devlet töreniyle karşılandı. Bu tören yalnızca devlet büyükleri gibi siyasi anlamda önemli kişiler için yapılırdı.
Bu Restorasyon Çalışmasında Neler Öğrendik?
Araştırmacılar, II. Ramses’in yaklaşık 1.73m boyunda olduğunu ve kızıl saçlara sahip olduğunu göstermekte. Ayrıca, firavunun artrit (eklem iltihabı) ve diş apsesi gibi sağlık sorunları olduğunu da anlamış olduk.
Kaynakça ve İleri Okuma
HeritageDaily. (2021, August 26). The passport of ramesses II. HeritageDaily. Retrieved July 10, 2022, from https://www.heritagedaily.com/2020/03/the-passport-of-ramesses-ii/126812
Ramses II’s Egyptian mummy was issued a passport 3000 years after his death. IndiaTimes. (2020, October 26). Retrieved July 10, 2022, from https://www.indiatimes.com/technology/science-and-future/ramses-ii-egyptian-mummy-passport-3000-years-after-death-522966.html
Wikimedia Foundation. (2022, April 2). Firavun. Wikipedia. Retrieved July 10, 2022, from https://tr.wikipedia.org/wiki/Firavun
Wikimedia Foundation. (2022, July 7). II. Ramses. Wikipedia. Retrieved July 10, 2022, from https://tr.wikipedia.org/wiki/II._Ramses
İstanbul Arkeoloj Müzeleri. İstanbul Arkeoloji Müzeleri – Kadeş Antlaşması. (n.d.). Retrieved July 10, 2022, from https://web.archive.org/web/20160413055805/http://www.istanbularkeoloji.gov.tr/web/15-67-1-1/muze_-_tr/koleksiyonlar/sark_eserleri_muzesi_eserler/kades_anlasmasi
Bize Destek Olmak İster Misiniz?
- Dilerseniz Patreon hesabımız üzerinden bize aylık veya tek seferlik bağış yaparak destekte bulunabilirsiniz.
- Daha detaylı bilgi almak için “Bize Destek Olabilirsiniz!” sayfamızı inceleyebilirsiniz!
