Yükseklerde Uçmanın Tehlikeli Bir Sonucu: Ikarus Ve Bağlantılı Birçok Hikaye
Bu yazıda yalnızca Ikarus’un hikayesini değil birçok mitolojik hikâyeyi konu alacağız. Dürüst olmak gerekirse şu ana kadarki yazılar arasından başlığını belirlerken en çok zorlandığım yazı bu oldu. Bir cümleye bu yazıdaki konu başlıklarını sığdırmak pek mümkün değildi. Birçok ilgi çekici hikaye yer almakta. Ancak tüm hikayeler birbirleriyle bağlantılı olduğu için, her birini ayrı yazılarda anlatmak yerine bir yazıda toplamanın daha verimli olacağına inanarak tek bir çatıda topladım. Hadi lafı daha fazla uzatmadan yazımıza başlayalım!
Şimdi, birçok karakterden oluşan biraz uzun bir yazı olacağı için önce ufaktan ana karakterlerimizi tanıyalım:
Daidalos: Labirent’i inşa eden mimar.
Ikarus: Daidalos’un oğlu.
Theseus: Minotor’u öldüren kahraman. Atina’nın veliahtı. Ariadne’nin sevgilisi.
Minos: Girit kralı.
Ariadne: Minos’un kızı. Theseus’un sevgilisi.
Egeus: Atina’nın kralı. Theseus’un babası.
Poseidon: Denizler, depremler ve atlar tanrısı.
Eros: Aşk tanrısı.
Minotor: Yarı insan yarı boğa olan tehlikeli bir yaratık. Minos’un eşinin çocuğudur.
Labirent Nedir?
Evet, şimdi hikayemize en baştan, labirentin inşasından başlayalım. Girit Kralı Minos, dönemin en yetenekli mimarı olan Daidalos’tan bir yer yapmasını ister. Bu yer bir öyle karmaşık bir yer olsun ki içine giren bir daha çıkamasın. En tehlikelileri ve en büyük suçluları buraya tıkalım. İçindekilere kaçma umudu aşılayan ama kaçmanın mümkün olmadığı bir hapishane. İşte Daidalos da tam böyle bir yer yapar ve adına labyrínthos adını verir. Günlük dilde kullandığımız “labirent” kelimesi bu hikâyeden gelir.
Felaketlerin Başlangıcı: Fazla Tatlı Bir Boğa
Girit Kralı Minos, gücünü kanıtlamak ve adeta gövde gösterisi yapmak için denizlerin, depremlerin ve atların tanrısı Poseidon’dan ona kurban etmesi için bir boğa göndermesini ister. Poseidon krala istediği boğayı verir. Ancak bu boğa Kral Minos’un o kadar hoşuna gider ki onu öldürmek istemez. İşte bu fazla tatlı boğa felaketlerin başlangıcı olacaktır. Kral Minos, Tanrı Poseidon’un gönderdiği tatlı boğayı saklar ve onun yerine başka bir boğayı Poseidon için kurban eder. Bu durumun Poseidon tarafından anlaşılmayacağını düşünür. Fakat Tanrı, çok geçmeden Minos’un yaptığı saygısızlığı fark eder ve küplere biner. Minos’un bu hadsizliğini cezalandırmak için Aşk Tanrısı Eros’un yanına gider ve acımasız planını başlatır. Eros, Poseidon’un isteği üzerine aşk okunu Minos’un eşine fırlatır. Bu aşk okunun diğer ucunda ise Minos’un sakladığı boğa durmaktadır.
Yani, Poseidon, Minos’un eşini boğaya aşık eder. Minos’un eşinin gözleri aşktan kör olmuştur artık. Boğa ile beraber olabilmek için mimar Daidalos’tan özel bir saklanma mekanizması tasarlamasını ister. Söz konusu kralın eşi olunca mimar da durumu sorgulamadan işe koyulur ve gerçek boyutlarda içi boş bir inek yaratır. Kralın eşinin vücuduna tamamen uyum sağlayan bu inek kostümü dışarıdan fark edilemeyecek kadar mükemmeldir. Kralın eşi bu kostümü giydiği bir gün aşk büyüsüne kapılarak boğa ile sevişir. Bu cinsel birleşme sonucunda tarihteki en tehlikeli yaratıklardan biri doğar. Yarı insan yarı boğa bir canlı. Minotor.
Yasak Aşkın Meyvesi: Minotor
Minos bu durumu öğrenince elbette ki çok kızar. Fakat, yarı insan yarı boğa da olsa bu yaratık onun üvey oğludur. Onu öldürmek istemez. Bu arada Minotor kelimesi de “Minos’un boğası” anlamına gelir. Ama bir şey yapmak zorundadır. Minotor tehlikelidir ve dışarıda kalması tüm Girit içinde huzursuzluk yaratmaktadır. Sonunda Minos kararını verir. Bu yaratığı, Daidalos’un tasarladığı içinden hiç kimsenin çıkamayacağı labirente hapseder.
Yakın zamanlarda, Minos başka bir haberle daha kahrolur. Oğullarından birisi Atinalılar tarafından öldürülmüştür. Bu olayın ardından Atinalılarla savaşan Minos, bu savaşı kazanmakla yetinmez, onlara acımasız bir antlaşma imzalatır. Artık Atinalılar her dokuz yılda bir, Minotor’a kurban edilmek üzere yedi bakire ve yedi genç erkekten oluşan 14 Atinalıyı Girit’e göndermek zorundadır.
Bir Kahramanın Doğuşu: Theseus
Theseus, Atina Kralı Egeus’un oğludur. Kaybettikleri savaş sonucunda imzalamak zorunda kaldıkları antlaşmadan hiçbir zaman memnun olmamıştır. Her dokuz yılda bir 14 Atinalının vahşice kurban edilmek için Girit’e yollanmasını kabul etmez. Genç bir delikanlı olduktan sonra babasıyla konuşur ve bu 14 kişiden biri olarak gönderilmek için gönüllü olmak istediğini söyler. Labirente girip Minotor’u öldüreceğine ve bu kurban saçmalığına bir son vereceğine inanır. İstemeye istemeye kabul etmek zorunda kalan baba Egeus oğlundan bir an önce haber alabilmek için ondan ufak bir istekte bulunur. Sefer dönüşü eğer başarılı olursa gemide beyaz yelken açacaktır Theseus. Fakat, eğer başarısız olursa, bu sefer mürettebat bu yas için siyah yelkenle donatacaktır gemiyi.
Theseus’un ve diğer 13 Atinalının Girit’e gitme zamanı gelir. Theseus oraya vardığında güzeller güzeli Ariadne ile karşılaşır ve ona âşık olur. Ariadne, Kral Minos’un kızıdır. Labirente girmenin geri dönüşü olmayan bir yolculuk olacağının farkındadır ve sevgilisinin göz göre göre ölüme gitmesini kabul edemez. Thesus oraya gidip Minotor’u öldürmeyi başarsa bile orası tek yönlü bir bilettir. Gidenin geri dönmesi mümkün değildir. Ariadne bu duruma çözüm bulmak için mimar Daidalos ile konuşur ve upuzun bir ip yaptırır. Ariadne, ipini Thesus’a verir ve bunu labirentin girişinden başlayarak gittiği her yere götürmesini ister. Sonunda Thesus ipi geriye doğru takip ederek girişi bulabilecek ve labirentten sağ salim çıkabilecektir.
Ariadne’nin İpi
Ariadne’nin İpi, Yunan Mitolojisinin en güçlü simgelerinden biridir. Günümüzdeki birçok hikayede kendine yer bulmuştur veya gönderme yapılmıştır. Bazen kişinin içinden çıkamayacağı bir durumda dışarıdan bir yol göstericinin desteğini alması olarak düşünülür bu ip. Bazen de yaptığımız hatalarımıza bir adım geriye gidip tekrar bakarak başka yollarda çözümleri bulabileceğimizi söyler bize. Hatta bir problem çözme yöntemi olarak da sıkça kullanılan bir yoldur Ariadne’nin ipi. Özellikle labirent bulmacalarında doğru yolu bulmak için bu yöntem kullanılır. Bir yol ayrımına gelindiğinde rastgele bir yol seçilir ve o yolun çıkmaz olması halinde yol ayrımına geri dönülür. Ardından diğer yoldan gidilir ve bu yöntem tekrarlanarak nihayetinde çıkışa ulaşılır. Ariadne’nin ipi metodunu farklı kılan şey ise amacın sadece çıkışı bulmak olmamasıdır. Asıl gaye, tüm labirentin resmini çizebilmektir. Parlayan oklarla labirentin çıkışını göstermekten ziyade labirentin lambalarını yakmayı amaçlar.
Minotor’un Ölümü ve Günah Keçisi Daidalos
Theseus’un planı tam istediği gibi gider. Labirente girer, Minotor’u öldürür ve Ariadne’nin ipini kullanarak kolayca labirentten çıkar. Ardından Girit Kralı’nın kızı Ariadne’yi de alır ve Atina’ya doğru yola çıkar. Bu durumdan epey rahatsız olan Kral Minos, günah keçisi olarak Daidalos’u ve oğlu Ikarus’u seçer. Onları labirentin içerisine hapseder. Labirent o kadar karışıktır ki Daidalos kendi yapmış olmasına rağmen çıkışı bulamaz. Fakat Daidalos zeki bir adamdır. Aklına bir çözüm yolu gelir.
Özgürlüğün Sınırlarını Aşmak: Ikarus’un Düşüşü
Daidalos labirentin kule kısmına çıkar ve aklındaki çılgın fikri uygulamak için işe koyulur. Her gün kuleye gelen kuşlardan düşen tüyleri toplar. Bu tüyleri balmumu ile birleştirerek kendisine ve oğluna birer çift kanat yapar. Bu kanatları takan baba oğul kulenin penceresinden atlayarak labirentten kaçarlar. Bu kaçış öncesinde baba Daidalos, oğlu Ikarus’a döner ve şöyle der: “Uçarken zevkten kaçınmalısın. Uçmanın coşkusuyla Güneş’e fazla yaklaşırsan balmumu kanatların erir. Eğer yere çok yakın gidersen bu sefer de kanatlanır nemlenir ve ağırlaşır. Bu yüzden dengeli bir şekilde uçmalısın.”
Görsel Kaynağı: Wikipedia
Ikarus kanatların verdiği özgürlük hissine fazla kapılır ve babasının sözlerini unutur. Güneş’e fazla yaklaşınca kanatları eriyen Ikarus, Ege Denizi’ne düşerek hayatını kaybeder. Düştüğü söylenen bölge Ikaria Bölgesi ve oraya yakın olan ada da Ikaria Adası olarak adlandırılır.
Ege Denizi Demişken…
Bu arada, Girit’ten ayrılarak Atina’ya giden Theseus’un gemi yolculuğu pek de güzel gitmeyecektir. Yolculuğun bir kısmında Nakşa Adası’nda mola verirler. Bu mola bittikten sonra gemide Ariadne olmayacaktır. Bazı efsaneler Theseus’un, Ariadne’yi adada “unuttuğunu” söyler. Bazıları ise Theseus’un Ariadne’yi kendi ülkesine ihanet eden bir hain olarak gördüğü için bilinçli olarak adada bıraktığını yazar. Theseus’un Araidne’yi neden bıraktığıyla alakalı birçok farklı hikaye bulunmaktadır. Hepsinde ortak olan şey ise Theseus’un Atina’ya Ariadne’siz dönmesidir. Ariadne ise birçok kaynağa göre üzüntüsünden ölür.
Theseus’un “unutkanlığı” yalnızca sevdiği kadından ibaret değildir. Elbette bu da kabul edilebilecek bir durum değildir fakat daha da büyük bir soruna yol açacak başka bir unutkanlığı da vardır. Theseus babası ile gitmeden önce yaptığı konuşmayı unutur. Başarılı olursa beyaz yelken açacağı ama başarısız olursa mürettabatın siyah yelkenle döneceğini söylediği konuşma. Theseus geminin yelkenlerini değiştirmeyi unutur. Bu unutkanlık pahalıya patlar. Geminin yelkenleri siyah olarak kalır ve beyaza çevrilmez. Theseus’un babası Atina Kralı Egeus gemiyi uzaklardan görür. Siyah kötü haberdir. Oğlunun öldüğünü düşünür ve bu acıyla yaşamak istemez. Denize atlayarak intihar eder. Bu deniz Kral Egeus’a ithafen “Ege Denizi” olarak adlandırılır.
Hazır bu kadar Theseus’dan ve gemisinden bahsetmişken, bu kahramanın ünlü düşünce deneyini de incelemekte fayda var. Bir Paradoks Serisi: Theseus’un Gemisi yazımızı incelemeyi unutmayın!
Kaynakça ve İleri Okuma
Minotaur: ANTIK Yunan ve ROMA mitolojisinin canavarı. Arkeofili. (2020, August 19). Retrieved September 21, 2021, from https://arkeofili.com/minotaur-antik-yunan-ve-roma-mitolojisinin-canavari/.
Wikimedia Foundation. (2021, August 30). Minotaur. Wikipedia. Retrieved September 21, 2021, from https://en.wikipedia.org/wiki/Minotaur.
Wikimedia Foundation. (2021, August 31). Icarus. Wikipedia. Retrieved September 21, 2021, from https://en.wikipedia.org/wiki/Icarus.
Wikimedia Foundation. (2021, September 17). Daedalus. Wikipedia. Retrieved September 21, 2021, from https://en.wikipedia.org/wiki/Daedalus.
Wikimedia Foundation. (2021, September 18). Theseus. Wikipedia. Retrieved September 21, 2021, from https://en.wikipedia.org/wiki/Theseus.
Wikimedia Foundation. (n.d.). Ariadne. Wikipedia. Retrieved September 21, 2021, from https://tr.wikipedia.org/wiki/Ariadne#Theseus,_Labirent_ve_Minotor.
Kaynak gösterilmeyen görseller, Canva Pro aracılığıyla telif hakkı ödenerek kullanılmaktadır.
Bize Destek Olmak İster Misiniz?
- Dilerseniz Patreon hesabımız üzerinden bize aylık veya tek seferlik bağış yaparak destekte bulunabilirsiniz.
- Daha detaylı bilgi almak için “Bize Destek Olabilirsiniz!” sayfamızı inceleyebilirsiniz!
