Çikolata Neden Köpekler İçin Zararlıdır?
Çikolata birçoğumuz için olmazsa olmaz, zor günlerimizin dostu bir gıdadır. En mutlu sabahların çikolatayla başladığını söyleyen reklamları duymuşsunuzdur. Hatta -her ne kadar sonradan sebebinin farklı olduğu anlaşılmasına rağmen- pandemi sebebiyke sokağa çıkma yasağı haberi gelir gelmez marketlerden alınan temel gıdalardan biri olmuştur.
Ne var ki, bizim en yakın dostlarımızdan olan köpeklerimiz için oldukça tehlikelidir. Peki neden çikolata köpekler için zararlıdır? Ya da gerçekten söylenildiği kadar zararlı mı?
Tüm Suç Bu Kimyasalda: Teobromin
Artık vücudumuza aldığımız her gıdanın aslında kimyasallardan oluştuğunu biliyoruz. Yani, doğrudan “kimyasallar zararlıdır” demek hiçbir zaman doğru değil. Her şey kimyasallardan oluşur. Fakat, bazıları gerçekten tehlikeli olabilir. Burada elbette ki alınan kimyasalın dozu da oldukça önemlidir. Çikolatayı köpekler için zararlı yapan şey, içinde “teobromin” adında bir kimyasal bulunmasıdır. İlginçtir ki, kimyasalın adında “bromin” geçmesine rağmen brom elementini içermez. Bunun sebebini bir sonraki başlıkta inceleyelim.
Tanrıların Yiyeceği: Kakao
Hepimizin bildiği gibi çikolatanın içerisinde kakao bulunur. Çikolata sektörü o kadar büyük bir sektör haline gelmiştir ki kakao üretimi dünya çapında 70 bin metrekarenin üzerinde bir ekim alanına sahip olmuştur. Bu üretimin %40’ı Fildişi Sahili’nde, %30’u ise Gana ve Endonezya’da gerçekleştirilir. Kakao bitkisinin Latince adı “Theobroma cacao” olarak adlandırılır. İşte köpeklerin “sakın yeme!” listesinde en üstlerde yer alan çikolatanın içindeki kimyasalın adı da kakaonun Latince isminden gelmektedir. Teobromin.
Bu Latince isim ise Yunanca “theo” yani Tanrı ve “broma” yani yemek anlamına gelir. Tanrıların Yiyeceği. Teobromin’deki “-in” eki ise azot içerikli bir bileşik olduğunu gösterir. Tıpkı kafein gibi. Ya bir dakika…
Yahu Kafein Ne Alaka?
Kafein ve teobrominin kimyasal görünüşleri birbirlerine oldukça benzer. Aradaki tek fark kafeinde azota bağlı fazladan bir metil (CH3) grubunun olmasıdır. Yalnızca görünüşleri değil vücudumuzda oluşturdukları tepkiler de aşağı yukarı aynıdır. İkisi de vücuda alındığı zaman, kalp atışını hızlandırma, uyarıcı etki gösterme, idrar artışına sebep olma gibi birçok belirti gösterir. Fakat, bu ikili arasından, kafeinin etkisi daha güçlüdür.
Ve hatta, vücudumuzdaki gizli kimyagerimiz olan karaciğerimiz kafeinin %12’sini teobromine çevirir. Geri kalanını ise theophylline ve paraxanthine adındaki benzer kimyasallara çevirerek zararlı etkisini ortadan kaldırmaya çalışır.
Kafein ve kafein zehirlenmesi hakkında daha çok bilgi almak isterseniz “Kahve Nasıl Yorgunluğumuzu Alır ve Fazla Tüketirsek Ne Olur?” adındaki yazımızı okumanızı tavsiye ederiz.
Ancak köpeklerin teobrominin zararlı etkilerinden kurtulma süresi bize göre çok daha uzundur. Diğer bir deyişle, metabolizmaları daha yavaştır. İşte tam da bu nokta onların zehirlenmesiyle sonuçlanır.
Teobromin Zehirlenmesinin Belirtileri
Çikolata zehirlenmesi belirtileri çoğunlukla 6 ile 12 saat arasında ortaya çıkar. Bu belirtiler 72 saate kadar devam edebilir. Varsayalım ki köpeğiniz aşırı dozda çikolata yedi veya yediğinden şüpheleniyorsunuz. Peki bunu nasıl anlarsınız? Nedir bu teobromin zehirlenmesinin belirtileri?
- Kusma ve ishal
- Hızlı veya anormal nefes alma
- Huzursuzluk ve hiperaktivite
- Titreme ve uyumsuzluk
- Hızlı veya anormal kalp atışı
- İdrar artışı
- Nöbet geçirme
Eğer köpeğinizde bu belirtilerden biri veya birkaçı varsa en kısa sürede veterinere götürmeniz çok önemlidir.
Ne Kadar Çok Çikolatalı O Kadar Çok Tehlikeli!
Ünlü bir söz, dozun önemini vurgulamak için şöyle der: “İlaç ile zehri ayıran dozdur.” Neredeyse her madde için geçerli olduğu gibi çikolata için de aynı şey geçerlidir. Köpekler için 60 mg/kg’dan daha fazla oranda teobromin tehlikeli kabul edilir ve veterinere götürülmesi önerilir. 300 mg/kg ise ölümcül dozdur ve acilen veteriner tarafından müdahale edilmesi gerekir. Bu tehlikeli doz oranları köpekten köpeğe değişmekte olup büyük köpeklerin dayanıklılığı daha fazladır.
“Ya iyi diyorsun ama ben köpeğimin yediği çikolatada kaç mg teobromin olduğunu nereden bileceğim?” diye soruyor olabilirsiniz.
Temel mantık şu şekildedir: Çok çikolata = çok kakao = çok teobromin. Yani bitter çikolatalar, sütlü çikolatalara göre daha tehlikelidir. Hatta yaklaşık bir miktar vermek gerekirse, bitter çikolatalar sütlü çikolatalara göre 10 kata kadar daha fazla teobromin içerirler ve zehirler. Köpeğiniz için tehlikeli çikolata dozunu Vets-Now sitesine girerek hesaplayabilirsiniz.
Peki Ya Kediler?
Çikolata sadece köpekler için değil birçok hayvan için zehirleyici olabilir. 2014 yılında dört Amerikan siyah ayısı teobromin zehirlenmesi yüzünden ölmüştür. University of Hampshire’ın yaptığı otopsi sonucunda, bu ayıların yaklaşık 41 kg çikolata ve çörek yedikleri için hayatlarını kaybettikleri anlaşılmıştır. Bu yiyecekler çoğunlukla yem olarak belirli bölgelere koyulmuştur.
Çikolata, köpeklerde olduğu gibi kediler için de oldukça tehlikelidir. Hatta kedilerin teobromin eşiği köpeklere göre daha düşüktür. Yani daha az miktarda çikolata yedikleri takdirde bile tehlikeli sonuçlar doğurabilir.
Ancak güzel haber şudur: kedilerin büyük çoğunluğunda şekerli tadı algılayabilecek tat algılayıcıları olmadığı için çikolata yeme istekleri çok güçlü değildir. Yine de kedinizle çikolata ile yalnız bıraktığınız zaman temkinli olmakta fayda var.
Kaynakça ve İleri Okuma
Exploring cocoa properties: Is Theobromine a cognitive … (n.d.). Retrieved October 4, 2021, from https://www.researchgate.net/publication/330772002_Exploring_cocoa_properties_is_theobromine_a_cognitive_modulator.
My dog ate chocolate and he was fine, so what’s the big deal? Office for Science and Society. (2019, August 26). Retrieved October 4, 2021, from https://www.mcgill.ca/oss/article/health/my-dog-ate-chocolate-and-he-was-fine-so-whats-big-deal.
Staff, A. K. C. (2019, November 22). What to do if your dog eats chocolate. American Kennel Club. Retrieved October 4, 2021, from https://www.akc.org/expert-advice/health/what-to-do-if-your-dog-ate-chocolate/.
Wikimedia Foundation. (2021, April 24). Kakao. Wikipedia. Retrieved October 4, 2021, from https://tr.wikipedia.org/wiki/Kakao.
Wikimedia Foundation. (2021, August 12). Theobromine. Wikipedia. Retrieved October 4, 2021, from https://en.wikipedia.org/wiki/Theobromine.
Kaynak gösterilmeyen görseller, Canva Pro aracılığıyla telif hakkı ödenerek kullanılmaktadır.
Bize Destek Olmak İster Misiniz?
- Dilerseniz Patreon hesabımız üzerinden bize aylık veya tek seferlik bağış yaparak destekte bulunabilirsiniz.
- Daha detaylı bilgi almak için “Bize Destek Olabilirsiniz!” sayfamızı inceleyebilirsiniz!
