Hayatımızın bir döneminde birçoğumuzun sanata ilgisi olmuştur. Kimimiz bu ilgiyi devam ettirmiş, kimimiz ise çeşitli sebeplerle bu ilgiden vazgeçmişizdir. Müzik, sanat dallarından yalnızca biridir ve müzikle uğraşanlar bilir ki, o yolda yürümek ne kadar zevkli olsa da biraz çilelidir. Piyano çalmak için mümkün olduğunca sabit durmak, keman çalmak için saatlerce aynı pozisyonu korumak, üflemeliler için ise sürekli şişirmemiz gereken avurdumuzun ve çalışkan bir diyafram kasımızın olması gerekebilir. Ayrıca, telli ve yaylı çalgıları çalarken notalara can veren parmaklarımızda oluşan nasırlar da cabası… Daha saymakla bitmeyecek sancılar vardır ama işin sonunda yeni bir eseri icra etmiş olmanın veya başkası tarafından yazılmış bir eseri yeniden ve kusursuz çalmış olmanın verdiği haz paha biçilemezdir.
Beynimizin Parmaklarımızla İş Birliği
Peki, tüm bu zorlukların ve hevesin aslında bizleri sadece müzik bilgisi açısından değil de pek tahmin edemeyeceğimiz açılardan da geliştirdiğini biliyor muydunuz? Bir müzik aleti çalmak için parmaklarımızın beynimizle eş zamanlı çalışması gerekir. Bu beyin-parmak koordinasyonunu sağlamak, beyin fonksiyonlarının gelişmesine katkıda bulunur. Psychological Science Eylül 2022 sayısında, Judith A. Okely ve arkadaşları tarafından yayınlanan bir makaleye göre, bir müzik aleti çalmak gerçekten de bilişsel yeteneklerin gelişimine katkı sağlıyor. Edinburgh Üniversitesi’ndeki Lothian Birth Cohort 1936 bölümünde yürütülmüş çalışmada, 11 ve 70 yaşlarında genel bilişsel yetenek değerlendirmelerini tamamlamış ve 82 yaşında yaşam boyu müzik aleti çalma deneyimini bildiren 366 yaşlı yetişkin yer aldı. Katılımcıların 117’si başlangıç veya orta seviyede müzik aleti çalma deneyimine sahipti. Araştırmanın sonucunda, 11 ve 70 yaşları arasında müzik aleti çalma ile genel bilişsel yetenekler arasında istatistiksel olarak küçük ama pozitif bir ilişki bulundu. Hatta belirgin olarak, müzik aleti çalma deneyimi olan bireyler, bu yetenekleri daha çok kolay kazanma becerisi gösterdiler.
Parmakların Esere Alışmasını Sağlayan Güç: Kas Hafızası
Bir diğer kazanıma bakalım. Yukarıda da değindiğimiz gibi, müzik aleti çalarken elimizle beynimizin algısı arasında bir eş zaman olması gerekiyor. Hatta müzik aletinde bir parçayı çalmak isteyenler daha iyi bilir, parçayı çalışırken ilk başta olağan ritmiyle değil de biraz daha yavaş şekilde çalarız. Bu sayede hem eseri kafamızda oturtur hem de parmaklarımızı o esere alıştırırız. Bu durum, kas hafızası dediğimiz kavramı da oluşturur. Pekâlâ, bu eş zamanlılık ve kas hafızası nasıl oluşur? Cevap yine beynimizde saklı! Müzik aletini çalarken beynimizin sağ yarısı ile sol yarısı aynı anda çalışır yani beynimizin tamamını kullanarak sanat yaparız aslında. Bu durum beynimizde yeni iletişim ağlarının kurulmasına olanak sağlar.
Sally Sapega’nın 30 Ocak 2017’de Penn Medicine News isimli Pennsylvania Üniversitesi Tıp Fakültesi’nin internet bloğunda yazdığı yazısı, tam bu noktada verilebilecek güzel örnekler içeriyor. Yazısında; bir müzik aleti çalmanın, beynin hem sağ hem de sol yarım küresini aynı anda çalıştırdığını ve bunun yanında çevresel sinir sistemimizi de sürekli aktif vaziyette tuttuğunu gösteriyor. Ayrıca, enstrümanı çalan kişinin sürekli bir sinir sistemi aktivitesinde kalmasının faydalarını inceliyor ve bizlere aktarıyor. Yazısında yer verdiği ve bu çalışmaları yürüten arkadaşının da bahsettiği gibi, müzik aleti çalmak beyni ve sinir sistemimizin genelini her an çalıştırdığından, nörolojik olarak çok yararlı bir egzersiz haline dönüşüyor. Yine yazının ilerleyen kısmında değindiği gibi, bir müzik enstrümanı çalmayı öğrenmenin yaşı yok ve üstelik bu durum, ilerleyen yaşlarda nörolojik kazanımlar elde etmek ve zihni canlı tutmak için çok da yararlı oluyor.
Müzik Aletinden Gelen Mutluluk
Bir müzik aleti çalmanın sağladığı faydalar sadece fiziksel faydalarla sınırlı kalmıyor. Enstrüman çalmak, stresimizi ve anksiyetemizi azalttığı gibi serotonin ve dopamin gibi mutluluk hormonlarının da artmasına yardımcı oluyor. Özetle, müzik aleti çalmak bize sadece fiziksel değil, ruhsal yararlar da sağlıyor.
Canımız sıkıldığında, üzgün olduğumuzda, mutlu olduğumuzda kısacası her türlü duyguyu yaşarken müzik bir şekilde hayatımızın içinde yer alabiliyor ama sadece dinlemek değil, müzikle uğraşmak da önemli faydalar sağlıyor. Fiziksel ve ruhsal sağlığımızı dengede tutmak ve hatta iyileştirmek için müzik başta olmak üzere sanat biz insanlara –hatta sadece insanlara değil, hayvanlara da fayda sağlıyor ama bu başka bir yazının konusu olsun- gerçekten çok büyük faydalar sağlıyor. O yüzden ne işle meşgul olursanız olun, günün sonunda hep müzikle kalın, sanatla kalın.
Kaynakça ve İleri Okuma
Okely, J. A., Overy, K., & Deary, I. J. (2022). Experience of playing a musical instrument and lifetime change in general cognitive ability: Evidence from the Lothian Birth cohort 1936. Psychological Science, 33(9), 1495–1508. https://doi.org/10.1177/09567976221092726
Sapega, S. (n.d.). Playing an instrument: Better for your brain than just listening. Penn Medicine. https://www.pennmedicine.org/news/news-blog/2017/january/playing-an-instrument-better-for-your-brain-than-just-listening
Bize Destek Olmak İster Misiniz?
- Dilerseniz Patreon hesabımız üzerinden bize aylık veya tek seferlik bağış yaparak destekte bulunabilirsiniz.
- Daha detaylı bilgi almak için “Bize Destek Olabilirsiniz!” sayfamızı inceleyebilirsiniz!
