Elementlerin İsimleri Nereden Gelir?
Periyodik tabloya baktığımızda yüzün üzerinde elementin olduğunu görürüz. Her elementin bir ismi ve elbette o ismin bir hikayesi vardır. Bu isimlerin özellikle periyodik tablonun sonlarında yer alanları genellikle bir bilim insanını yad etmek amacıyla bilim insanın ismiyle adlandırılır. Bazıları ise keşfedildiği bölgenin adını alırken, bazıları da kimyasal özelliğine göre isimlendirilir. Bugün elementlerin isminin nereden geldiğini konuşacağız!
Elementler ve Kökenleri
H : Yunanca ‘su oluşturan’ anlamına gelen hydrogenes kelimesinden alır.
He : Yunanca ‘güneş’ anlamına gelen helios kelimesinden alır.
Li : Yunanca ‘taş’ anlamına gelen lithos kelimseinden alır.
Be : Bulunduğu değerli taş olan ‘beril’den alır.
B : Adını ‘boraks’ mineralinin Arapçasından alır.
C : Adını Latince ‘kömür’ anlamına gelen carbo kelimesinden alır.
N : Adını Yunanca ‘niter (potasyum nitrat) oluşturan’ anlamına gelen nitrogene kelimesinden alır.
O : Adını Yunanca ‘asit yapan’ anlamına gelen oksis ve jenes kelimelerinin birleşiminden alır.
F : Adını Latince ‘alev’ anlamına gelen fluere kelimesinden alır.
Ne : Adını Yunanca ‘yeni’ anlamına gelen neos kelimesinden alır.
Na : Adını natrium kelimesinden alır.
Mg : Adını Yunanistan’da çıkarıldığı bölge olan Magnesia’dan alır.
Al : Adını Latince ‘acı tuz’ anlamına gelen alumen kelimesinden alır.
Si : Adını Latince ‘çakmak’ anlamına gelen silicis kelimesinden alır.
P : Adını Yunanca ‘ışık getiren’ anlamına gelen phosphoros kelimesinden alır.
S : Adını Latince ‘yakmak’ anlamına gelen sulphrum kelimesinden alır.
Cl : Adını Yunanca ‘yeşilimsi sarı’ anlamına gelen kelimeden alır.
Ar : Adını Yunanca ‘etkin olmayan’ anlamına gelen argos kelimesinden alır.
K : Adını İngilizce ‘kazan külü’ anlamına gelen pot-ash kelimesinden alır.
Ca : Adını Latince ‘kireç’ anlamına gelen calx kelimesinden alır.
Sc : Adını İskandinavya’dan alır.
Ti : Adını Yunan mitolojisindeki Titan kelimesinden alır.
V : Adını İskandinav mitolojisindeki Vanadis‘ten alır.
Cr : Adını Yunanca ‘renk’ anlamına gelen kroma kelimesinden alır.
Mn : Adını Latince ‘mıknatıs’ anlamına gelen magnis kelimesinden alır.
Fe : Adını Anglo-Sakson ismi olan iren kelimesinden alır.
Co : Adını Almanca ‘cin’ anlamına gelen kobald kelimesinden alır. Efsaneye göre cinler kalay arayan Alman madencilerin yollarını şaşırmasına neden olur.
Ni : Adını yaşlı alaycı şeytan Nick’ten alır. (Old Nick şeytanın başka bir adıdır.)
Cu : Adını ‘Kıbrıs’tan elde edilen metal’ anlamına gelen kelimesinin İngilizce karşılığı olan copper kelimesinden alır.
Zn : Adını Farsça ‘taş’ anlamına gelen sing kelimesinden alır.
Ga : Adını Latince ‘Fransa’ anlamına gelen Galya kelimesinden alır.
Ge : Adını Latince ‘Almanya’ anlamına gelen Germania kelimesinden alır.
As : Adını Yunanca ‘sarı pigment orpimenti’ anlamına gelen arsenikon kelimesinden alır.
Se : Adını Yunanca ‘Ay’ anlamına gelen Selene kelimesinden alır.
Br : Adını Yunanca ‘kötü koku’ anlamına gelen bromos kelimesinden alır.
Kr : Adını Yunanca ‘gizli’ anlamına gelen kriptos kelimesinden alır.
Rb : Adını Latince ‘en koyu kırmızı’ anlamına gelen rubidus kelimesinden alır.
Sr : Adını elementin ilk keşfedildiği yer olan İskoçya’daki Strontian köyünden alır.
Y : Adını İsveç’in Ytterby kasabasından alır.
Zr : Adını zirkon mineralinden (yarı değerli bir taş) alır. Zirkon Farsçada ‘altına benzeyen’ anlamına gelir.
Nb : Adını Yunan mitolojisindeki Kral Tantalus’un kızı Niobe’den alır.
Mo : Adını Yunanca ‘kurşun’ anlamına gelen molybdos kelimesinden alır.
Tc : Adını Yunanca ‘yapay’ anlamına gelen tekhnetos kelimesinden alır.
Ru : Adını günümüzde Belarus, Ukrayna, Rusya, Slovenya ve Polonya sınırları içinde kalan bir bölgenin Latince ismi olan Ruthenia’dan alır.
Rh : Adını Yunanca ‘gül’ anlamına gelen rhodon kelimesinden alır. Elemente bu ismin verilmesinin nedeni bazı bileşiklerinin renginin kırmızı olmasıdır.
Pd : Adını Pallas asteroidinden alır.
Ag : Latince ‘beyaz,parlak’ anlamına gelen argentum kelimesinden gelir.
Cd : Adını bir çinko cevheri olan kalaminin Latincesi olan cadmia kelimesinden alır.
In : Adını Latince ‘mor’ anlamına indicum kelimesinden alır.
Sn : Adını Latince ‘kalay’ anlamına gelen stannum kelimesinden alır.
Sb : Adını Yunanca ‘yalnız olmayan’ anlamına gelen anti-monos kelimesinden alır.
Te : Adını Latince ‘dünya’ anlamına gelen tellus kelimesinden alır.
I : Adını Yunanca ‘mor’ anlamına gelen iodes kelimesinden alır.
Xe : Adını Yunanca ‘yabancı’ anlamına gelen xenos kelimesinden alır.
Cs : Adını Latince ‘mavi gökyüzü’ anlamına gelen caesius kelimesinden alır. Mavi alevinden dolayı bu adı almıştır.
Ba : Adını Yunanca ‘ağır’ anlamına gelen barys kelimesinden alır.
Hf : Adını Kopenhag şehrinin Latince karşılığı olan hafinia kelimesinden alır.
Ta : Adını Yunan mitolojisindeki Kral Tantalus’tan alır.
W : Adını İsveççede ‘ağır taş’ anlamına gelen tung ve sten kelimelerinden alır. Wolfram olarak da isimlendirilir.
Pt : Adını keşfedildiği Güney Amerika’da Platino del Pino ırmağından alır.
Eğer Kobalt ve Nikel elementlerinin adlandırılma hikayeleri ilginizi çektiyse, daha detaylı bilgi için “Şeytanın ve Yaramaz Cinlerin Elementleri: Nikel ve Kobalt” yazımızı okumanızı tavsiye ederiz 🙂
Kaynakça ve İleri Okuma
Hydrogen – Element information, properties and uses: Periodic Table. Hydrogen – Element information, properties and uses | Periodic Table. (n.d.). https://www.rsc.org/periodic-table/element/1/hydrogen.
Vlasov, L. N., & Trifonov, D. N. (1977). 107 stories about chemistry. Moscow: Mir.
Kullanılan görsellerin kaynaklarına, görsellerin üzerine tıklayarak ulaşabilirsiniz.
Bize Destek Olmak İster Misiniz?
- Dilerseniz Patreon hesabımız üzerinden bize aylık veya tek seferlik bağış yaparak destekte bulunabilirsiniz.
- Daha detaylı bilgi almak için “Bize Destek Olabilirsiniz!” sayfamızı inceleyebilirsiniz!
