“organik boyalar ve hidroaromatik bileşikler üzerine yaptığı çalışmalar aracılığıyla organik kimya ve kimya endüstrisinin ilerlemesinden dolayı”
1835 doğumlu Alman kimyager Nobel Kimya Ödüllerinin beşincisinin sahibi oldu. Günlük yaşamında kısaca Adolf Baeyer ismiyle bilinen Baeyer, organik kimya alanında birçok başarıya imza atmıştır. Bu başarıları, akademi dünyasının dışında endüstride de birçok alanda kullanılmıştır.
Organik kimya, karbon elementi ve onun oluşturduğu moleküllerle ilgilenen kimya alanıdır. Karbon elementi, başka karbonlar ve diğer elementlerle rahatlıkla bağ yapabildiği için günümüzde milyonlarca organik molekül vardır. Karbonlar arasında oluşan bağlar yan yana dizilip bir zincir oluşturabildiği gibi, halka şeklini de alabilir. Bu halka yapıları, karbon atomları arasında birbirini takip eden çiftli ve tekli bağlar içerir. Bu moleküllere aromatik hidrokarbonlar denir.
Baeyer’in bir organik kimyager olarak asıl odaklandığı nokta, boya olarak kullanılan bazı organik moleküllerin sentezi oldu. Indigo boyası Baeyer’in başarı ile sentezlediği boyalardan en bilinenidir. Ayrıca, fenolftalein adlı organik molekülün keşfine de imza atmıştır. Fenolftalein, kimyanın birçok alanında yaygın olarak kullanılan bir asit-baz indikatörüdür. Asitlik değeri değiştikçe fenolftalein renk değiştirerek, ortamın asitliğinin takip edilmesini kolaylaştırır. Asidik ortamda renksiz olan fenolftalein, bazik ortamda pembedir.
Bu başarısının ardından Baeyer aynı yıl ilk sentetik floresseini sentezledi. Floressein sarı/turuncu tonlarında bir boya olup mavi ışık altında floresans ışık verir. Floressein tıbbi görüntülemede kullanılan bir boyadır. Göz damarlarının ve diğer damarların görüntülenmesinde kullanılmaktadır.
Baeyer başarıyla sentezlediği birçok organik boyanın yanı sıra, pek çok farklı organik bileşiğin yapısını da büyük bir doğrulukla keşfetmiştir. Bunların başında indol molekülü gelmektedir. Ayrıca ürik asidin türevleri üzerinde de çalışmalar yapmıştır.
Keşfettiği boyalar, önerdiği mekanizmalar ve yapısını kanıtladığı moleküller ile Adolf Baeyer hâlen günümüzde kullanılan birçok maddeyi kimyagerlerin kullanımına sunmuş ve bu sayede 1905 Nobel Kimya Ödülü almaya hak kazanmıştır. Vefat ettiği yıla kadar devam ettiği profesörlükte alanında dünyanın en iyilerinden biri olarak görülmüştür.
Kaynakça ve İleri Okuma
The Nobel Prize in Chemistry 1905. (n.d.). NobelPrize.org. https://www.nobelprize.org/prizes/chemistry/1905/summary/
Schleyer, P. v. R. (2001). “Aromaticity (Editorial)”. Chemical Reviews. Cilt 101. ss. 1115-1118
Elmar Steingruber “Indigo and Indigo Colorants” Ullmann’s Encyclopedia of Industrial Chemistry 2004, Wiley-VCH, Weinheim. DOI:10.1002/14356007.a14_149.pub2 10.1002/14356007.a14_149.pub2
Adolf Baeyer (1885). “Ueber Polyacetylenverbindungen (Zweite Mittheilung)” [On polyacetylene compounds (Part II)]. Berichte der deutschen chemischen Gesellschaft. 18 (2): 2269–2281. doi:10.1002/cber.18850180296. See especially pages 2277-2281
One or more of the preceding sentences incorporates text from a publication now in the public domain: Chisholm, Hugh, ed. (1922). “Baeyer, Johann Friedrich Wilhelm Adolf von”. Encyclopædia Britannica. Vol. 30 (12th ed.). London & New York: The Encyclopædia Britannica Company. p. 365.
Racino, B., Castellano, J., Racino, B., & Castellano, J. (2021, April 20). UCSD eye doctor broke human research rules, putting patients at risk. Inewsource.https://inewsource.org/2019/04/18/kang-zhang-ucsd-human-research-violations/
Bize Destek Olmak İster Misiniz?
- Dilerseniz Patreon hesabımız üzerinden bize aylık veya tek seferlik bağış yaparak destekte bulunabilirsiniz.
- Daha detaylı bilgi almak için “Bize Destek Olabilirsiniz!” sayfamızı inceleyebilirsiniz!
