Nobel Kimya Ödülü – 1907 – Eduard Buchner

“biyokimyasal araştırmaları ve hücresiz fermantasyonu keşfinden dolayı”

1907 Nobel Kimya Ödülü’nün sahibi Alman kimyager Eduard Buchner oldu. Bilim insanlarına sahip bir aileden gelen Buchner, babasını kaybettikten sonra abisinin yardımı ile eğitimini tamamlayabildi. 1905 Nobel Kimya Ödülü’nün sahibi olan Adolf von Baeyer’in yanında organik kimya eğitimi almaya başladı. Aynı zamanda 1902 Nobel Kimya Ödülünün sahibi Emil Fischer’ın kuzeni Otto Fischer ile de belirli bir süre çalışmalar yaptı.

Buchner, organik kimya alanında aldığı eğitimini biyokimyasal araştırmalarda kullanmaya başladı. Nobel almasını sağlayan araştırmaları da bu noktada başladı. Çalışmalarının en önemli buluşlarından biri hücresiz fermantasyonu keşfetmesidir. Fermantasyon, bilinen bir diğer adıyla mayalanma, maddelerin genellikle bakteriler ve mantarlar sayesinde ısı ve gaz çıkışı ile çürümesi olayıdır. Fermantasyon birçok gıda ürününde gözlemlenebilen bir olaydır. Fermantasyonu yapan canlının ne olduğuna ve gıdanın türüne bağlı olarak, fermantasyon sonucunda alkol bileşikleri, laktik asit veya karbondioksit gibi ürünler oluşturur. Buchner’in çalışmalarına kadar bu kimyasal sürecin sadece canlı hücreler varlığında olabileceği düşünülüyordu. Buchner hücrelerden ayrılmış bir maya özütü hazırladı. Bu özütünün içine kuvars (saf silisyum dioksit, SiO₂) ve diatom toprağı ekledi. Bu toprak, doğada bulunan nem emici yapıya sahip bir toprak çeşididir. Buchner, bu üç maddeyi havan yardımıyla ezerek karıştırdı. Elde ettiği bu karışım, içerisinde hücre barındırmıyor olmasına rağmen şeker yapılarını fermente edebildi ve reaksiyon sonucunda karbondioksit çıkışı başladı. Üstelik bu gaz çıkışı günler boyunca devam ediyordu. Böylelikle, hücreye gerek olmadan da fermantasyonun yapılabileceği kanıtlanmış oldu. Ancak, bu keşfin çok daha önceden Maria Manasseina tarafından yapıldığına dair iddialar vardı. Buchner ve çalışma arkadaşı Rapp, Manasseina’nın yaptığı çıkarımların hatalı olduğunu ve deney sonuçlarının inandırıcı olmadığı yorumlarını yaptılar.

Her ne kadar, elde edilen sonuçların ilk kime ait olduğu konusunda tartışmalar olsa da, hücresiz fermantasyonun hem biyokimyasal araştırmalarda hem endüstriyel gıda üretiminde büyük bir öneme sahip olduğu kesindir. Günümüzde sirke, yoğurt, hamur işleri ve alkollü içeceklerin hepsinde fermantasyon reaksiyonları kullanılmaktadır.

Buchner, 1907 yılında Nobel Kimya Ödülü’nü bu çalışmaları sonucunda aldı. Ödülünü aldıktan sonra çıkan 1. Dünya Savaşı’na katıldı. 1917 yılında Romanya’da açılan cephelerden birinde hayatını kaybetti.

Kaynakça ve İleri Okuma

Hui, Y. H. (2004). Handbook of vegetable preservation and processing. New York: M. Dekker. p. 180

Cornish-Bowden, Athel (1999). “The Origins of Enzymology”. The Biochemist. 19 (2): 36–38.

Bize Destek Olmak İster Misiniz?

• Dilerseniz Patreon hesabımız üzerinden bize aylık veya tek seferlik bağış yaparak destekte bulunabilirsiniz.

Bağış Yapmak İstiyorum!

• Daha detaylı bilgi almak için “Bize Destek Olabilirsiniz!” sayfamızı inceleyebilirsiniz!