Neden Bazen Havuza Girdiğimizde Gözlerimizin Rengi Kırmızıya Döner?​

Neden Bazen Havuza Girdiğimizde Gözlerimizin Rengi Kırmızıya Döner?

Özellikle yaz günlerinde serinlemek veya spor yapmak amacıyla havuza girmeyi tercih ederiz. Fakat, bazen havuzda uzun süre kaldığımızda gözlerimizde kızarıklık veya batma hissi duyarız. Bu rahatsız edici his havuzdan çıkmamız gerektiğini gösteren bir sinyaldir aslında. Yazının sonuna geldiğimizde, gözlerimiz kızarmaya başladığı anda neden havuzdan kaçmamız gerektiğini öğrenmiş olacağız!

Havuz Suyunun Analizi: Havuz Kimyası

Öncelikle biraz havuzun kimyasını inceleyelim. Birçok insanın sürekli gir-çık yaptığı bir ortamda mikroorganizmaların da olması beklenen bir sonuçtur. Bu mikroorganizmaların arasında zararlı olanları da vardır ve onların düzenli olarak etkisiz hale getirilmesi gerekir. Havuzdaki bu  zararlı mikropların ya da ter, idrar gibi istenmeyen sıvıların uzaklaştırılmasını yani sterilizasyonunu sağlamak amacıyla klor tabletleri kullanılır. Klor, periyodik tabloda halojenler grubunda yer alan oldukça reaktif bir ametaldir. Yani, neredeyse tüm maddelerle tepkime verebilecek kadar çok saldırgandır. Bu sebepten havuza eklendiğinde su ile tepkimeye girerek hipokloröz asidi (HClO) oluşturur.

Cl₂ + H₂O → HOCl + HCl

Hipokloröz asit, havuzdaki mikroorganizmaları parçalayarak çamaşır suyu benzeri bir etki gösterir. İyonlaşarak sterilizasyonu sağlayan asit, bu özelliği sebebiyle aktif klor olarak da adlandırılır.

Zaman içerisinde, ter ve idrar gibi azot içerikli maddeler suda birikmeye başlar. Aktif klor iyonları, biriken amonyak içerikli maddeler ile tepkime vererek kloramini oluşturur. Amonyak türevi olan kloramin havuzda geçirdiğimiz sürenin sonunda gözümüzdeki kızarıklığın ve batma hissinin arkasındaki sebeptir.

2 NH₃ + Cl₂ ⇌ NH₂Cl + NH₄Cl

Ne Kadar Çiş O Kadar Çok Havuz Kokusu!

Ayrıca havuz kokusu olarak da adlandırdığımız o kokunun sebebi de oluşan kloramin molekülleridir. Hipkloröz asit oluşumu ortamın bazikliği arttıkça azalır. Yani, klorün dezenfekte edici etkisi pH arttıkça azalır. Oluşan kloramin molekülü de hafif bazik olduğu için bir süre sonra hipokloröz asit oluşumunu yavaşlatarak ortamdaki mikroorganizmaların uzaklaştırılmasını engelleyecektir. Bu sebeple, havuz kokusunu algıladığımız zaman yeni klor tabletleri ekleyerek ortamın sterilizasyonu sağlamamız gerekir.

İdrarımız ya da diğer adıyla çişimiz yaygın kanının aksine amonyak (NH3) içermez. Fakat, zamanla üre, amonyağa dönüşür. Diğer bir deyişle, bayat çiş, amonyak içerir. Yukarıda bahsettiğimiz gibi amonyak klor ile birleşir ve havuz kokusu olarak adlandırdığımız kokuya sebep olan kloramin bileşiğini oluşturur. Yani bu olayı biraz daha günlük dile indirirsek tam olarak “ne kadar çiş o kadar çok havuz kokusu” diyebiliriz. Hatta -eminim ki sizler de fark etmişsinizdir- bu havuz kokusu çocuk havuzlarında daha çok hissedilir. İşte bunun sebebi de çocukların daha çok altına kaçırmasıdır.

Not: Yazlık ya da olimpik yüzme havuzları gibi birçok kişinin kullanımına açık olan havuzlara girmeden önce duş almanız gerekir. Bunun sebebi de aslında vücut sıvılarımızın suyla uzaklaştırılmasını sağlayarak havuzdaki kloramin oluşumunu minimuma indirmektir.

Kaynakça ve İleri Okuma

Chloramines: Understanding “Pool Smell”. (n.d.). https://chlorine.americanchemistry.com/Science-Center/Chlorine-Compound-of-the-Month-Library/Chloramines-Understanding-Pool-Smell/.

U.S. National Library of Medicine. (n.d.). Chloramine. National Center for Biotechnology Information. PubChem Compound Database. https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/compound/Chloramine.

Water Treatment Solutions. Lenntech Water treatment & purification. (n.d.). https://www.lenntech.com/processes/disinfection/swimming-pool-/swimming-pool-disinfection.htm#:~:text=Chlorine%2Dbased%20disinfectants%20are%20among,are%20present%20in%20the%20water.

Wikimedia Foundation. (2021, May 25). Monochloramine. Wikipedia. https://en.wikipedia.org/wiki/Monochloramine.

Kullanılan görsellerin kaynaklarına, görsellerin üzerine tıklayarak ulaşabilirsiniz.

Bize Destek Olmak İster Misiniz?

• Dilerseniz Patreon hesabımız üzerinden bize aylık veya tek seferlik bağış yaparak destekte bulunabilirsiniz.

Bağış Yapmak İstiyorum!

• Daha detaylı bilgi almak için “Bize Destek Olabilirsiniz!” sayfamızı inceleyebilirsiniz!